Waarin we grenzen verleggen en grenzen overgaan

Het onbekende tegemoet, met dat gevoel fietsen we Kroatië uit en Bosnië in. Kroatië is nog erg gericht op toeristen.  Hoe zullen we ontvangen worden in Bosnië?

We maken meteen een fout als we wegfietsen bij Plitvice. We besluiten niet naar het noorden te fietsen waar de grensovergang met Bihac is want dat is een 20 kilometer om. We fietsen onze vaste koers: zuidoost, naar een grensovergang die we op onze kaart zien. 50 kilometer zuidelijker en een flinke beklimming later komen we erachter dat de grensovergang alleen nog bestaat op onze kaart. De weg eindigt simpelweg in een gravel pad dat niet te fietsen is. Navraag levert maar 1 antwoord op: iedereen verwijst ons terug naar het noorden: Bihac! Daar kun je de grens over. De hele Kroatisch- Bosnische grens heeft maar een paar officiële grensovergangen. Verder naar het zuiden blijkt geen optie. Terug naar het noorden dus en 1 dag ‘voor niets’ gefietst.

’s Avonds arriveren we pas in Bosnië. We hebben nog geen Bosnisch geld en ook nog geen inkopen voor het avondeten. We hebben geen kaart van Bosnië aangezien ze die niet verkochten in Kroatië. In het eerste dorpje wat we tegenkomen vragen we bij een restaurantje naar een bank en een camping. De bank ligt zo’n 35 km verderop. En een camping is er niet. Maar we mogen de tent wel opzetten in het piepkleine speeltuintje bij het restaurantje. We blijven eten en mogen met euro’s betalen. Geen probleem! Het kamperen en het kopje koffie  de volgende morgen is gratis.  Dit warme onthaal blijkt veel te zeggen over Bosniërs. Ze zijn allemaal enthousiast, zwaaien en groeten.

Er is vaak 1 gebouw in elk dorp wat keurig netjes af en nieuw is: de moskee of de kerk. Sommige dorpen hebben beide. Over het algemeen zijn de Bosniërs moslim en de Bosnische Serviërs orthodox Christelijk.  In Gorazde schrikken we van de troosteloze sfeer in de stad. Veel mensen hangen rond in de grote stad zonder echt centrum. Hier komt ook  het eerste kind bij ons bedelen. ’s Morgens om half 10 met een grote ijsco in zijn andere hand. Niet erg overtuigend vonden wij maar je kunt het natuurlijk altijd proberen. Het is al met al een hele cultuurovergang. (Wat meer indrukken van Bosnië en Servië zijn te vinden in “Lees mee” bij Kids.)

We verleggen onze grenzen. In de alpen vonden we 400 meter klimmen een hele toer. Hier maken we dagelijks heel wat hoogtemeters en de dag afstand ligt toch vaak rond de 100 kilometer.  Onze benen worden sterker en we vertrekken vaker ’s morgens heel vroeg omdat het dan nog lekker koel is. Het is bijna iedere dag stralend weer en rond de 25 graden.

Soms fietsen we vele kilometers extra om een camping te bereiken die mensen ons gewezen hebben of die op de kaart staat. Om er vervolgens achter te komen dat die camping er niet meer is of simpelweg nooit heeft bestaan.

Op zoek naar een slaapplaats spreken we mensen om ons heen aan in het Duits en Engels. Weinig mensen spreken  een andere taal.

“Do you speak English?”

“Small”

Dan weet je dat het een gesprek wordt met handen en voeten. Soms worden we een paar keer doorverwezen, net zolang totdat we een plekje zoeken in een veld. Uit het zicht van de weg en hopend dat de boer niet om 6 uur zijn veld komt omploegen.

Maar best veel mensen vinden het prima als we een nachtje blijven. Ze pletten een paar vierkante meter gras en morgen zijn ze weer weg zie je ze sommige mensen denken. En zo komt het dat we op de koffie zitten bij een oude boer en zijn vrouw. Met handen en voeten voeren we een gesprek want de twee spreken geen woord Duits of Engels. Wel praten ze op luide toon Servisch tegen ons en elkaar. Misschien zijn ze wat doof of hopen dat als ze harder praten dat we het dan toch begrijpen.  We mogen ons wassen bij de pomp en we worden getrakteerd op aardbeien in siroop. Of Maarten wat sterke drank in zijn koffie wil? Die vraag begrijpen we best maar het is half acht ’s morgens dus dat slaat hij maar af.

We reizen redelijk vlot door een aantal kleine landjes die samen de Balkan vormen.  Italië, Slovenië (heel kort) Kroatië, Bosnië, Servië en Bulgarije.  Om de drukke weg naar Istanboel te vermeiden fietsen we ook nog 2 uur door Griekenland. In Bosnië slapen we een nacht in Sarajevo. In Bulgarije blijven we 2 nachten in Sofia.

De Bulgaren zijn zo op het oog iets welvarender dan de Bosniërs en de Serviërs. Ze hebben allerlei gebruiken waar we een tijdje op puzzelen voordat we erachter komen wat het inhoud. In Sofia is het bijvoorbeeld feest. Overal sjieke of gepimpte auto’s met ballonnen eraan. Erin jongelui die helemaal opgedirkt zijn. Galajurken en pakken die hier vast het neusje van de zalm zijn maar die in onze ogen toch een beetje…  net-niet overkomen. De jongeren verzamelen zich op verschillende punten in de stad. Klaar voor een feestje. Ze steken hun armen in de lucht en tellen heel hard af. Iedere keer opnieuw wordt hetzelfde riedeltje gescandeerd. Wat blijkt? Het Bulgaarse schooljaar is afgelopen en deze jongeren zijn klaar met hun opleiding. Ze tellen naar 12 want zoveel jaar hebben ze op school gezeten. Nou dat tellen hebben in ieder geval goed onder de knie.

De Bulgaren zijn ook dol op mineraal water, vooral als het gratis uit een bron komt. Dus vormen ze rijen met lege plastic flessen. In het centrum van Sofia zijn veel waterpunten bij het badhuis. Maar we zien ook groepen mensen bij een bron langs de kant van de weg. Sommigen vullen een klein drinkflesje. Andere pakken het grootser aan; 8 plastic flessen waar tien liter in kan. Gaan ze er thuis een bad in nemen?

Het oude badhuis is prachtig. Op het moment is het nog enigszins vervallen maar er wordt druk gewerkt om het in z’n oude glorie te herstellen.

.

.

Baden in mineraal water is hier in ieder geval nog een levendige cultuur. Overal in de Balkan landen zijn Banja’s. Een spa waar nog traditioneel gekuurd wordt door mensen met gewrichtspijnen. Wij komen ’s avonds laat aan bij zo’n Banja omdat we doorverwezen zijn door een toerist information. Bij de Banja mogen we misschien wel kamperen was hun idee. We hebben die dag 130 km gefietst en de laatste kilometers gingen natuurlijk nog even flink omhoog. Maar de hoop op een kampeerplaats en een douche maakt dat we die laatste kilometers nog volbrengen.  De banja  inrijden is een  uitstapje 100 jaar terug in de tijd. Een neoklassiek ziekenhuis staat aan een plein met fonteinen en zitjes. Overal mensen met krukken. Een vrouw wil wel tolken maar kijkt ons vies aan als we het hebben over kamperen. We worden dan ook beslist geweigerd bij de Banja. We kunnen natuurlijk wel een kamer huren. Overal in het dorp zijn kamers te huur maar we weten niet wat het kost en hoe goed/ slecht de kamers zijn. Sommige adressen zien er niet echt aantrekkelijk uit. Een andere vrouw spreekt ons aan en helpt ons op weg. Ze heet Jelena en kan goed Engels. Ze neemt ons mee op sleeptouw samen met een vriend van haar. Ze regelt zonder omhaal een kamer voor ons: 6 euro per persoon. Een schoon bed en een douche. En ze vraagt of we mee uit eten gaan. We zijn moe maar haar enthousiasme over onze ontmoeting is aanstekelijk. We worden mee uit eten genomen en hebben een erg genuanceerd en fijn gesprek met Jelena en de vriend over de oorlog. Mladic komt nog ter sprake en de man (die geen Engels spreekt en waar toch goed mee te communiceren valt door een tolkende Jelena) blijkt tevreden over het feit dat Maarten nog redelijk goed weet hoe het verhaal rond Sebrenica verlopen is. Voor Line is dit een opfriscursus burgeroorlog Joegoslavië. Een paar dagen later, met dit gesprek vers in ons geheugen, wordt Mladic gepakt.

Een van de laatste nachten in Bulgarije is nog een gedenkwaardige. We hadden ons voorbereid op wild kamperen maar hielden onze ogen ook open voor andere opties. Vandaar dat we bij een cafeetje langs de weg vroegen naar een camping. Niet dat we die een verwachten maar misschien dat de mensen ons spontaan een slaapplaats aanbieden? Het gesprekje in het Duits gaat wat moeizaam en we fietsen al bijna weer verder als de café eigenaar vraagt waar we vandaan komen. Holland? Hij heeft vrienden aus Holland. Ze wonen in Bulgarije en hebben ein grosser garten. We vragen waar die vrienden wonen en dat blijkt om de hoek te zijn. De cafe eigenaar belt aan maar niemand doet open. Maar de man drukt gewoon heel lang op de bel, en nog eens, en nog eens….. geen antwoord. Weer fietsen we bijna door. Niet thuis, pech gehad..  De café eigenaar vertelt ons dat ze vaak een middagdutje doen. Hmm geweldige binnenkomer, denken we net als de deur dan toch opengaat.

Wat dan volgt is een geweldige avond met veel gezellig gepraat met Ruud en Greet uit Alkmaar. We  hebben het over Bulgarije,  muziek, reizen vriendschap en liefde. We mogen de tent opzetten, de badkamer gebruiken en een was draaien. Dat was geen overbodige luxe. We moesten natuurlijk wat gaan drinken in het cafeetje  van hun vriend en voor we het wisten was het al bijna 12 uur en waren we allemaal wat aangeschoten. Maarten heeft midden in de nacht nog spaghetti staan klaarmaken in de keuken want eten was erbij ingeschoten.

De volgende ochtend hebben we heerlijk samen ontbeten voordat we verder fietsten We hebben enorm genoten van het gezelschap maar gaan weer verder richting Istanbul.