De Karavansarai

Het is alweer heel wat weken geleden dat we in Venetië waren. De stad waar vanuit Marco Polo vertrok op zijn reis naar het verre China. We fietsen nu in het midden van Turkije. In de tijd dat Marco Polo leefde (dertiende eeuw) werd dit gebied geregeerd door sultans. Het is ook het gebied waar de Zijderoute doorheen gaat. Eigenlijk moet je niet Zijderoute zeggen maar Zijderoutes want het is niet een lange rechte weg van Europa naar China. Het zijn allemaal verschillende wegen die een netwerk vormen waarover handelaren reisden. Handelaren en kooplieden want daar waren de wegen voor bedoeld. Marco Polo maakte een hele lange reis over deze wegen. De meeste handelaren deden dit niet. Zij gebruikten maar een stukje van de route. Ze kochten bijvoorbeeld dadels en  zilver bij de havens aan de Middellandse Zeekust en vervoerden die naar Oost-Turkije. Daar verkochten ze hun koopwaar aan andere handelen die er weer mee verder reisden naar Iran. Zelf kochten ze zijde of Perzische tapijten die ze weer terugbrachten naar het gebied rond de Middellandse Zee. Op die manier werd er zijde vanuit China naar Europa verhandeld en gingen er goud en edelstenen van west naar oost. Natuurlijk werd er nog veel meer verhandeld; specerijen, tapijten, aardewerk, glas, eigenlijk alles wat mensen nodig hadden maar wat niet gemaakt werd in de plaats waarin ze woonden.

Karavanen

Je kan je vast voorstellen dat wanneer iets helemaal van de andere kant van de wereld gehaald moet worden dat het dan niet goedkoop is.  En dure spullen daar komen niet alleen eerlijke mensen op af; voor dieven en rovers zijn die spullen ook erg interessant!

Om ervoor te zorgen dat de waardevolle spullen veilig vervoerd konden worden reisden de handelaren in groepen. Zo’n groep noem je een karavaan. Een karavaan bestaat uit handelaren en hun koopwaar. De spullen werden vervoerd op lastdieren. Bijvoorbeeld ezels of muilezels maar het meest werd er gebruik gemaakt van kamelen.

Kamelen zijn groot, sterk en ze kunnen goed tegen het warme weer in dit gebied. Kamelen kunnen zelfs zo goed tegen hitte dat ze woestijnen kunnen doortrekken. Daarom worden kamelen ook wel de schepen van de woestijn genoemd. Zonder kamelen zouden de waardevolle spullen niet vervoerd kunnen worden.


Wie heeft deze kameel in de muur gekrast?


De karavanen waarin handelaren reisden bestonden soms uit enkele tientallen kamelen van een rijke handelaar maar soms waren de karavanen zo groot dat ze uit wel duizend kamelen bestonden! Naast handelaren reisden er dan ook allerlei andere mensen mee: verzorgers voor de dieren, andere reizigers en gewapende beveiligers. Naast spullen en mensen reisde er nog iets mee van oost naar west en van west van oost: kennis. In de dertiende eeuw wisten mensen in Arabië bijvoorbeeld veel meer over wiskunde en astronomie dan dat de Europeanen erover wisten. Die kennis reisde met de karavanen mee van oost naar west. In het westen wisten de mensen meer over bouwkunde en werden in de techniek nieuwe dingen ontdekt . Ideeën hierover reisden van west naar oost.

De Serai

De karavanen maakten het al een stuk moeilijker voor rovers om een handelaar te overvallen en te beroven van zijn waardevolle spullen. Zeker overdag want dan was de karavaan in beweging. Maar ’s nachts stond de karavaan stil. De handelaren moesten slapen en de kamelen uitrusten van een dag lang hun last dragen en als de karavaan geen beveiligers had, was er niemand om op te letten. De nacht was dus ideaal voor rovers!


Om ervoor te zorgen dat rovers ook ’s nachts geen kans kregen werden er Karavansarai gebouwd langs de handelsroutes.





Het woord karavanserai bestaat eigenlijk uit twee woorden die oorspronkelijk uit het Perzisch afkomstig zijn: Karavaan en Serai. Wat een karavaan is wist je misschien of anders heb je het net geleerd. Serai betekent ommuurde binnenplaats. Ze hadden een grote poort waardoor de lastdieren naar binnen konden en dikke muren. Een karavanserai is dus een soort fort voor kooplieden. Verder kon je in een karavanserai een fontein vinden op een binnenplaats. Om die binnenplaats lagen ruimtes waar de dieren beschermd tegen weer en wind konden staan en plaatsen waar de handelaren konden overnachten. In de ene karavanserai was dit een en dezelfde ruimte, in een luxere karavanserai waren er aparte plekken voor de dieren en de reizigers. Soms werden de karavanserai gebouwd in opdracht van een rijke koopman of arts maar ook de sultan of zijn vrouw heeft wel eens opdracht gegeven om een karavanserai te bouwen. Dat werden natuurlijk de grootste, sterkste en de meest luxe karavanserai die er waren!





Een karavaan kon per dag ongeveer 30 tot 40 kilometer afleggen. Daarom kon je ook op ongeveer zo’n afstand van elkaar een karavanserai vinden en sliep je altijd veilig. Overnachten in een karavanserai was gratis maar je moest wel op tijd binnen zijn; de poort van een karavanserai ging dicht bij zonsondergang en ging pas weer open bij zonsopgang.





Overdag was het meestal stil in een karavanserai: de handelaren bleven meestal maar een nacht maar ’s avonds werd het druk. Dan stroomde de serai vol en was het er een drukte van belang. Zeker in de grote karavanserais die meer boden dan alleen een veilige slaapplaats. Daar konden handelaren een bad nemen en spullen voor zichzelf kopen. Naast reizigers kwamen er vast ook muzikanten en verhalenvertellers die spannende verhalen wisten te vertellen over wat er allemaal kon gebeuren langs zo’n handelsroute!


De binnenplaats van de Karavanserai in Serihan vlak bij Avanos (Turkije).



Zaten hier vroeger de handelaren bij elkaar? Of werd de ruimte gebruikt als opslaagplaats voor hun handelswaar? We weten het niet.


Aan de buitenkant zagen de Karavanserai er sober uit. Alleen de toegangspoort was versierd. Binnen zijn er vaak wat meer versieringen te zien.


Nieuwsgierig naar eerdere verhalen? Klik op de link hieronder!


Lees meer… | Eerdere verhalen